Για το Μνημόνιο

Άρθρο του Στ. Μάνου στο www.protagon.gr

(Σημ. του blog. Πρόκειται για απαντήσεις του Στ. Μάνου σε άρθρα του κ. Βαρουφάκη τα οποία υπάρχουν στο ίδιο δικτυακό τόπο. Δεν τα δημοσιεύω γιατί αφού τα διάβασα κατέληξα ότι το περιεχόμενό τους δεν δικαιολογεί την ανάλωση πολύτιμου χρόνου για αυτά. )

1^ο Μέρος

Δεν γνωρίζω τι θα έλεγε ο Χάγιεκ – αν ζούσε – για τη σημερινή Ελλάδα και, να πω την αλήθεια, δεν θα με πολυενδιέφερε. Θα με ενδιέφερε τι θα έκανε ο Χάγιεκ αν ήταν στη θέση του κ. Παπαδήμου. Θα ήταν ενδιαφέρον επίσης αν ο κ. Βαρουφάκης έμπαινε στον κόπο να μας πει, για παράδειγμα, τι συγκεκριμένο θα έκανε για τα περιθώρια κέρδους των φαρμακοποιών, ή για την υποχρεωτική παρουσία δύο δικηγόρων στις αγοραπωλησίες ακινήτων, ή για την υποχρεωτική δημοσίευση των ισολογισμών, κοκ. Η Δράση για τα παραπάνω υποστηρίζει ότι πρέπει να εξαλειφθούν όλες οι περιπτώσεις όπου το κράτος έχει κατοχυρώσει τη δυνατότητα άκοπου πλουτισμού μιας κοινωνικής ομάδας σε βάρος άλλης. Η Δράση υποστηρίζει επίσης ότι είναι ανήθικο να πληρώνουμε φόρους για να αμείβονται αργόσχολοι που ουδέν προσφέρουν, ή για να συντηρούμε κρατικές υπηρεσίες τη στιγμή που την ίδια δουλειά μπορούμε να την κάνουμε καλύτερα με μη κρατικές (η συγκέντρωση των σκουπιδιών 200€/τόνο με υπηρεσίες του δήμου, 80€ με ιδιώτες), κοκ.

2^ο Μέρος

Τι σχέση έχει με αυτά ο Χάγιεκ; Αν τις πιο πάνω θέσεις της Δράσης, τις υιοθετεί το μνημόνιο, τόσο το καλύτερο. Η Δράση όμως δεν είχε και δεν έχει οποιαδήποτε σχέση με το μνημόνιο. Δεν συνέπραξε στη διατύπωσή του και δεν έχει ευθύνη για την εφαρμογή του. Η Δράση εκφράζει απόψεις περί του πρακτέου με στόχο να ενισχύσει όλους εκείνους τους δημιουργικούς Έλληνες που θέλουν να τα καταφέρουν στη ζωή τους στηριγμένοι στις δυνάμεις τους.

*Ο Στέφανος Μάνος είναι ο πρόεδρος της Δράσης.

Στην αρχή της απάντησής του στα σχόλια μου, ο κ. Βαρουφάκης γράφει: «Να εξαλειφθούν όλες οι περιπτώσεις όπου το κράτος έχει κατοχυρώσει τη δυνατότητα άκοπου πλουτισμού μιας κοινωνικής ομάδας σε βάρος άλλης». Με αυτά τα λιτά και εμπνευστικά λόγια περιγράφει ο κ. Μάνος το μανιφέστο του. Αυτά τα λόγια είναι που, προς τιμήν του, τον κατατάσσουν στους ριζοσπάστες της πολιτικής σκηνής, δηλαδή σε έναν μακρύ κατάλογο ανθρώπων που τα έβαλαν με τα (ανορθολογικά και εκμεταλλευτικά) κεκτημένα".

Λίγο παρακάτω όμως ο κ. Βαρουφάκης αναρωτιέται: "Γιατί τέτοια επιλεκτικότητα όσον αφορά τον κατάλογο των κεκτημένων που πρέπει να καταπολεμηθούν;"

Είναι συχνό το φαινόμενο, οι άνθρωποι της θεωρίας, να προσαρμόζουν την πραγματικότητα προκειμένου να επιβεβαιώσουν τη θεωρία τους. Πόσο χώρο για παρερμηνείες άφηνε η φράση μου "Να εξαλειφθούν όλες οι περιπτώσεις όπου το κράτος έχει κατοχυρώσει τη δυνατότητα άκοπου πλουτισμού μιας κοινωνικής ομάδας σε βάρος άλλης"; Το "όλες οι περιπτώσεις" σημαίνει μερικές; "Το κράτος έχει κατοχυρώσει τη δυνατότητα άκοπου πλουτισμού" σημαίνει μήπως ότι το κράτος δεν έχει καταφέρει να ελέγξει τον άκοπο πλουτισμό; Προσπαθώ να είμαι έντιμος όταν γράφω και ελπίζω, όσοι μπαίνουν στον κόπο να με σχολιάσουν, να  είναι και αυτοί.

Το μένος του κ. Βαρουφάκη στρέφεται κατά των πτωχευμένων τραπεζιτών για τους οποίους "θεωρείται αυτονόητη και υπεράνω υποψίας η παροχή ωκεανών δημόσιου χρήματος (ελληνικού και ξένου) ώστε να διατηρούν το προνόμιό τους στον «άκοπο πλουτισμό» εις βάρος των κοινωνιών ολόκληρης της Ευρώπης".  Αυτό κατά τον κ. Βαρουφάκη είναι το βασικό χαρακτηριστικό του Μνημονίου. Με μέμφεται λοιπόν ο κ. Βαρουφάκης επειδή δεν στράφηκα κατά της "πεμπτουσίας του Μνημονίου που είναι μια τεράστια δανειακή σύμβαση που φορτώνει με νέα (δημόσια) χρέη ένα πτωχευμένο δημόσιο έτσι ώστε να διατηρηθεί εν ζωή, όσο γίνεται, η τεράστια φούσκα του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα".

Αυτή λοιπόν είναι η κριτική του κ. Βαρουφάκη στη Δράση: Ότι δεν εναντιώθηκε στο μνημόνιο που με ποταμούς δημόσιου χρήματος διευκολύνει τους πτωχευμένους τραπεζίτες να διατηρούν το προνόμιο τους στον άκοπο πλουτισμό εις βάρος της κοινωνίας.

Όλα τα άλλα, οι αναφορές σε Hayek, Keynes, Marx, Bakunin και Ricardo, είναι απλώς στολίδια στην κύρια επιχειρηματολογία.

Στην Ελλάδα έχουμε 6 τράπεζες - με κάποιο μέγεθος - και τουλάχιστον ισάριθμους τραπεζίτες. Εθνική (με Ράπανο και Ταμβακάκη), Alpha (Κωστόπουλος), Eurobank (Λάτσης και Νανόπουλος), Πειραιώς (Σάλλας), Αγροτική (Πανταλάκης) και Εμπορική (Εμπέογλου, Strub).

Όλες οι πιο πάνω τράπεζες, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο, κινδυνεύουν με πτώχευση. Κύρια αιτία η αδυναμία του Ελληνικού Δημοσίου να τιμήσει τις υποχρεώσεις του προς αυτές με κατάληξη το κούρεμα των υποχρεώσεων. Σφάλμα των τραπεζιτών ότι ενέδωσαν στις αφόρητες πολιτικές πιέσεις και δάνειζαν το Ελληνικό Δημόσιο και έτσι εξέθεσαν τις τράπεζες τους σε θανάσιμο κίνδυνο. Σφάλμα συνεχιζόμενο και σήμερα όπως αποδεικνύει η (υποχρεωτική) συμμετοχή των τραπεζών στις δημοπρασίες εντόκων γραμματίων. Ο εκβιασμός του Δημοσίου ήταν και είναι: "Αν δεν με δανείσετε, το Ελληνικό Δημόσιο θα κηρύξει στάση πληρωμών που θα συμπαρασύρει και τη τράπεζα σε καταστροφή". Ναι, αντιτείνουν οι εχθροί των τραπεζών, αλλά δανείζοντας το Δημόσιο οι τράπεζες εισέπρατταν κερδοφόρα επιτόκια. Όπως απέδειξε το κούρεμα και η ζημιά που αυτό προκάλεσε, τα κέρδη από τα δάνεια αυτά ήταν απολύτως ανεπαρκή για να καλύψουν τη ζημιά που τελικώς τα δάνεια αυτά προκάλεσαν.

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν πρέπει να κρατηθούν ζωντανές αυτές οι τράπεζες. Εγώ λέω ναι. Το ίδιο προβλέπει και το μνημόνιο. Το ίδιο φαίνεται να θέλει και ο κ. Βαρουφάκης που θα "ζητούσε από την ΕΚΤ και την ΕΕ να κρατήσουν ζωντανές τις ελληνικές τράπεζες αφού όμως αυτές εκκαθαριστούν από τους έως τώρα ιδιοκτήτες και διευθυντές τους". Παραλείπει να διευκρινίσει όμως πως θα κρατηθούν ζωντανές. Το μνημόνιο προβλέπει ότι το Ελληνικό Δημόσιο θα δανειστεί για να συμμετάσχει στο κεφάλαιο των τραπεζών (για να αναπληρώσει τις ζημίες που το ίδιο προκάλεσε αδυνατώντας να εκπληρώσεις τις υποχρεώσεις του). Αλλά ο κ. Βαρουφάκης είναι αντίθετος με νέο δανεισμό που θα επιβαρύνει τους φορολογούμενους (Έλληνες και Ευρωπαίους) για να κρατηθούν ζωντανές οι τράπεζες.  Αλλά αν δεν είναι από τους φορολογούμενους που θα βρουν τα λεφτά η ΕΚΤ και η ΕΕ για να κρατήσουν ζωντανές τις ελληνικές τράπεζες, όπως λέει;

Το μένος κατά των τραπεζών είναι διεθνώς της μόδας. Με κίνδυνο να αποξενώσω τους σχετικά λίγους φίλους της Δράσης και να ενοχλήσω τον κ. Βαρουφάκη δεν θα ακολουθήσω το συρμό. Η οικονομία και η ανάπτυξή της χρειάζεται τις τράπεζες. Αν έπρεπε να διαλέξω μεταξύ των συγκεκριμένων τραπεζιτών των 6 τραπεζών που μνημόνευσα και κάποιων που θα διόριζε η πολιτική εξουσία, δηλώνω ότι προτιμώ ανεπιφύλακτα τους τωρινούς. Μεταξύ τραπεζών που κινούνται στα πλαίσια της ιδιωτικής οικονομίας και κρατικών τραπεζών προτιμώ ανεπιφύλακτα τις πρώτες.

Ο κ. Βαρουφάκης όπως και πολλοί άλλοι οικονομολόγοι και πολιτικοί αισθάνονται πολύ άνετοι με τη σκέψη ότι η Ελλάδα πτώχευσε και δεν θέλει νέα δανεικά για να αποπληρώσει όσα χρωστάει. Εγώ αντιθέτως δεν αισθάνομαι άνετος με αυτή την προοπτική. Διότι εδραιώνει διεθνώς την πεποίθηση ότι η Ελλάδα και οι Έλληνες είναι αναξιόχρεοι και αναξιόπιστοι. Είμαι βέβαιος ότι όσοι συναλλάσσονται με το εξωτερικό γνωρίζουν ακριβώς τι εννοώ. Οφείλω να προσθέσω ότι η προτεινόμενη από τον κ. Βαρουφάκη άρνηση να εξοφλήσουμε τις υποχρεώσεις μας, είναι και αυτή μια εκδήλωση άκοπου πλουτισμού της Ελλάδας σε βάρος των ευρωπαίων φορολογουμένων.

Η Ελλάδα είναι σε αδυναμία να εξυπηρετήσει τα δάνεια που έλαβε. Τα δάνεια οφείλονται στο μεγάλο, βαρύ και πολυτελές κράτος που δεν παράγει τίποτε, καταναλώνει. Το παραγωγικό τμήμα της οικονομίας καταφέρνει να φοροδιαφεύγει. Το αποτέλεσμα, το κράτος ξοδεύει περισσότερα από όσα εισπράττει. Η διαφορά καλύφθηκε μέχρι σήμερα με δάνεια και μεταβιβάσεις από την  Ε.Ε.  Αυτονόητο είναι ότι υπάρχει όριο στο πόσα δάνεια μπορούμε να σηκώσουμε και όριο στο πόσο μπορούμε να στηριζόμαστε σε ευρωπαϊκές μεταβιβάσεις. Φθάσαμε στο όριο, είμαστε σε κρίση.

Το γεγονός ότι βασιστήκαμε σε δάνεια για να χρηματοδοτήσουμε το μη παραγωγικό τμήμα της οικονομίας (το Δημόσιο) εξέθρεψε μια νοοτροπία εξάρτησης. Πολλοί έφθασαν να πιστεύουν ότι δικαιούνται να ζουν καλά χωρίς να καταβάλλουν ιδιαίτερη προσπάθεια. Ότι δικαιούνται να μην είναι παραγωγικοί και κάποιος άλλος θα πληρώσει.

Για την κατάσταση αυτή, οι πολιτικοί έχουν μεγάλη ευθύνη. Για να κερδίσουν ψήφους μοίραζαν το προνόμιο του άκοπου πλουτισμού σε διάφορες ομάδες φίλων τους. Έτσι μεγάλωσε το κράτος και γίναμε μη ανταγωνιστικοί.

Και τώρα;

• το κράτος σε αυστηρή δίαιτα για να χάσει όλα τα περιττά λίπη

• απλοποίηση σε βάθος της φορολογικής νομοθεσίας και ελάφρυνση του φορολογικού βάρους

• σκληρή τιμωρία της διαφθοράς και της ανομίας

• διευκόλυνση της χρηματοδότησης της επιχείρησης και της νέας επιχείρησης

Χρειαζόμαστε ελπίδα και εμπιστοσύνη. Η Δράση θέλει να ενισχύσει όλους εκείνους τους δημιουργικούς Έλληνες που θέλουν να τα καταφέρουν στη ζωή τους στηριγμένοι στις δυνάμεις τους.

*Ο Στέφανος Μάνος είναι ο πρόεδρος της Δράσης.