Το έλλειμμα της δημοσιονομικής επέκτασης

Τρίτη, 20 Δεκέμβριος 2011 09:15

Του Πάσχου Μανδραβέλη

… Φέτος, για παράδειγμα, το ελληνικό κράτος θα ξοδέψει -πέρα από τόκους και χρεολύσια- 10 δισ. παραπάνω απ’ όσα θα εισπράξει…

…, το 2009 το ελληνικό κράτος ξόδεψε 24 δισ. Παραπάνω…

… Φυσικά, αν τυπώναμε δραχμές, το χρήμα θα έπεφτε από τον Χολαργό. Μόνο που θα ήταν πληθωριστικό…

… Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το 2010 ήταν 24 δισ. ευρώ…

Στη συζήτηση για την κρίση, διατυπώνεται συχνά ένα ερώτημα: γιατί το κράτος δεν ασκεί πιο χαλαρή δημοσιονομική πολιτική; Αυτό σε απλά ελληνικά ερμηνεύεται: γιατί το κράτος δεν ρίχνει περισσότερα λεφτά στην αγορά, έτσι ώστε να έχουμε ανάπτυξη – έστω πλασματική σαν αυτή που είχαμε τα περασμένα χρόνια; Η απάντηση είναι απλή: διότι δεν έχει. Για την ακρίβεια, όσα έχει τα ρίχνει στην αγορά και εκτός αυτών ρίχνει και περισσότερα. Όσα, τέλος πάντων, μας δίνουν με χίλια ζόρια και χίλιες διαπραγματεύσεις οι έσχατοι δανειστές μας, δηλαδή οι Ευρωπαίοι εταίροι. Φέτος, για παράδειγμα, το ελληνικό κράτος θα ξοδέψει -πέρα από τόκους και χρεολύσια- 10 δισ. παραπάνω απ’ όσα θα εισπράξει. Λεφτά που γίνονται χρέος, το οποίο φυσικά μεγαλώνει, παρά το Μνημόνιο και τα περιοριστικά μέτρα.

Αυτά είναι «επιπλέον λεφτά στην αγορά», που όμως δεν βοηθούν και πολύ στην «ανάπτυξη». Για την ακρίβεια, το 2009 το ελληνικό κράτος ξόδεψε 24 δισ. παραπάνω -που προσέθεσαν περίπου δέκα ποσοστιαίες μονάδες στο δημόσιο χρέος- αλλά ταυτοχρόνως η ύφεση της ελληνικής οικονομίας ήταν 2%. Πόσα περισσότερα έπρεπε να φορτώσουμε στις πλάτες των παιδιών μας για να έχουμε ανάπτυξη; Πενήντα δισεκατομμύρια ευρώ;

Αυτή η κραυγή «ρίξτε λεφτά στην αγορά» προϋποθέτει μια άλλη άρρητη παραδοχή: ότι τα λεφτά είναι κάτι που πέφτει από τον ουρανό. Φυσικά, αν τυπώναμε δραχμές, το χρήμα θα έπεφτε από τον Χολαργό. Μόνο που θα ήταν πληθωριστικό. Όσο δεν αυξάνεται η παραγωγικότητα και η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, όσο δηλαδή δεν παράγονται επιπλέον προϊόντα και υπηρεσίες, τα επιπλέον χαρτονομίσματα δεν αγοράζουν περισσότερα. Απλώς τα ίδια αγαθά γίνονται πιο ακριβά· χρειάζεσαι περισσότερες μονάδες για να αγοράσεις τα ίδια πράγματα. Εκτός αυτού, όμως, αρχίζουν και οι πληθωριστικές προσδοκίες. Επειδή όλοι πιστεύουν ότι τα προϊόντα θα γίνουν πιο ακριβά, πλειοδοτούν στην αγορά τους. Έτσι ο πληθωρισμός επιταχύνεται, ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Αλλά, ας υποθέσουμε ότι όλα πήγαιναν διεθνώς καλά· ότι δεν έσκασε η παγκόσμια φούσκα των χρηματαγορών και το 2010-2011 η Ελλάδα είχε μια πιστή επανάληψη του 2009. Μπορούσε να δανειστεί με επιτόκια του 2009 και η ύφεση ήταν 2%. Τι θα καταφέρναμε; Η χώρα θα προσέθετε άλλα πενήντα δισ. στο χρέος που πρέπει να αποπληρώσουν τα παιδιά μας, δηλαδή συν είκοσι ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Το κράτος θα μοίραζε λεφτά, η αγορά θα δούλευε και θα φοροδιέφευγε, και τα χιλιάδες μαγαζιά θα πουλούσαν εισαγόμενα προϊόντα. Πόσο θα μπορούσε να κρατήσει αυτό χωρίς να γίνουν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και προσαρμογές της ελληνικής οικονομίας;

Υπάρχει ένας δείκτης που δείχνει την ασθένεια της ελληνικής οικονομίας. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το 2010 ήταν 24 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η χώρα χρειάζεται να εισάγει πολλά περισσότερα απ’ όσα παράγει ή και εξάγει. Από το 2001 που ξανάρχισε η κατρακύλα της δημοσιονομικής επέκτασης, τα δανεικά που έπαιρνε το κράτος δεν γίνονταν επενδύσεις, γίνονταν εισαγόμενη κατανάλωση. Η αλήθεια είναι ότι αυτή η κατρακύλα φρέναρε το 2009 απότομα. Αλλά δεν μπορούσε να πάει άλλο. Δεν υπήρχε το βασικό στοιχείο για να συνεχιστεί. Τα λεφτά...

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 20.12.2011